Bekijk het stageverslag

Rémi Pétiteau heeft gedurende +/- 3 jaar in België gewoond en er “fulltime” gitaren leren bouwen in het CMB.

Hij is  volledig overtuigd van het feit dat het gebruik van inlandse houtsoorten ,bij het bouwen van gitaren, gelijkwaardige instrumenten opleveren ,zowel wat

duurzaamheids-en geluidskwaliteiten ,alsook  esthetische aspecten betreft…

…een volwaardig ambassadeur voor het Leonardoproject dus…!

In zijn ruime atelier in het Franse Meillers  ,meer specifiek ”la Saboterie”, dat deel uitmaakt van een gerenoveerde hoeve ,bouwt en renoveert hij prachtige gitaren.

Toen Ralph Bonte me een tijd geleden vroeg of ik interesse had om bij Rémi een stage te doen, kon ik deze kans niet laten schieten.

En zo kom ik ,na een hele dagtaak op vrijdag  en een héle nacht rijden over tolwegvrije Franse wegen, ”in kreukels”  aan op zaterdag 18/03.

DAG 1

Bovenblad en  rug zijn in noten ,de zijkanten in es .Het bovenblad en rug werden bij eerdere stages al geprepareerd door Xavier Jean  uit Engeland en Anti  Arppe uit Finland.

Mijn taak bestaat er vandaag in om hout voor het hielstuk ,purflings en bindings  klaar te maken.

Rémi beschikt over een ruim machinepark en maakt daar in de mate van het mogelijke goed gebruik van om het hout  te bewerken tot de geschikte afmetingen.

Daarbij het ambachtelijk aspect en de  kennis ,die bij Lutherie belangrijk zijn, indachtig.

Een voorbeeld?... Zo zal hij ,na het schaven ,steeds de vlakken die later eventueel moeten verlijmd worden nog met schaaf, schraapstaal of de contactschuurmachine  bewerken om eventueel achtergebleven glijmiddel te verwijderen.

Tijdens het op maat maken van hout en fineer dat hiervoor nodig is warmt hij  de lijm (huidenlijm)en de lijmlatten ,uit  melamineplaten , op.

Ondertussen speelt op de achtergrond een cd van Marc Lelangue ,aangename bluesmuziek, waardoor het werk nog leuker wordt.

De verschillende lijmvlakken  worden tweezijdig ingesmeerd, op elkaar tussen de  opgewarmde lijmlatten gelegd, en we plaatsen de klemsia’s (zonder op te spannen)en spannen ,na een laatste check van de te lijmen delen, vanuit het midden ,de verschillende klemmen nu wel vast.

Volgens Rémi was dit ,als voorbereiding op het werk van maandag ,voldoende ,dus leggen we de riem er af.

Samen rijden we naar het nabij gelegen dorp  Bourbon –L’Archambault, waar hij me het plaatselijke

warenhuis  ,de post , de drukbezochte thermen, en de kasteelruines van de Koningen van Bourbon toont.

Momenteel krijgt het warenhuis  mijn volledige aandacht ,…proviand…!

Wanneer ik Rémi terug drop  in “La Saboterie” begint  zijn ingekort weekend  ,waarbij hij me nog meegeeft dat hij Franck Rondon , de  stagiair  vanuit het verenigd koninkrijk, morgen zal oppikken aan het treinstation en zal afleveren op zondagavond  rond21.30u.

DAG 2

De hele zondag ligt voor me ,…ik beslis om een plaatselijke Brocanteriemarkt te bezoeken in Chateau sur Allier , waar ik een zwitsers meetklokje (tot op 10 den /mm) op de kop  kan tikken .

In de namiddag bezoek ik het oude stadsgedeelte van Moulins, na een tocht van een kleine  40 km.

De oude stadskern is  zeker de moeite waard om te bezoeken en wanneer ik, toevallig ,  een gitaarwinkel vindt, met in de etalage één mooie Gretsh archtopgitaar G9550 ,is dit de kers op de

spreekwoordelijke taart van mijn bezoek aan deze stad.

Daarna terug naar  “La Verge aux moines” het gastenverblijf van Remi’s zus Stéphanie .

Om 22.1O arriveert Rémi , samen met Franck  Rondon, de tweede stagiaire die ,samen met mezelf ,de komende week  onder de hoede van Rémi zal ondergedompeld worden in de kunst van het gitaarbouwen.

Na kennismaking  blijkt dat Franck geen Engelsman is, maar een 30jarige Parijzenaar die in Newark  lessen Lutherie  volgt en de ambitie koestert om ooit zelfstandig zijn “Frans brood” te verdienen met gitaarbouw ..respect ,…geen evidente keuze.

DAG 3

Terug in het atelier van Rémi ,is het lijmwerk van zaterdag  al uit de lijmklemmen gehaald, enkel de lijmresten van de warme lijm moeten nog verwijderd worden van de werktafel en  de spanlatten.

We starten met het maken van de bindings.

Met de schaafmachine maken we eerst een haakse kant aan ons werkstuk , waarna we de lintzaag stellen op 2,2 mm (afgewerkt wordt dit 1,9mm)

We hebben 4 stuks nodig,maar ik voorzie er toch maar twee  extra ,… you never know …

Na elke zaagsnede, schaven we, manueel, de zijde die we tegen de geleider leggen.

Twee stuks blijven op hun bruto breedte van 12,8 mm ( deze hoogte hebben we nodig aan de cutaway-zijde omdat  zowel bovenblad en rug daar dikker blijven,de andere  twee worden naar 7mm bruto gebracht.

Nu kunnen we onze bindings op de gewenste dikte (1,9 mm) zetten ,door gebruik te maken van het “van dikte schraaptoestel”.

Het mes van dit toestelletje wordt een beetje rond geslepen en gewet, wat het werk aanzienlijk makkelijker maakt.

De strook  van 2 op elkaar gelijmde fineerstroken  wordt aan een zijde recht geschaafd, daarna met de proxonzaag op 1,5mm gebracht .Bij het zagen gebruiken we een strookje hout  onder onze purflings om uitbrokkelen van vezels te vermijden.

De beide zijkanten van de gitaar worden geschraapd en geschuurd (korrel 150) we controleren op vlakheid en scherpte van de hoeken.

We plaatsen de gitaar in de mal , monteren  de geschikte frees en rollement  op een,speciaal hiervoor geconstrueerde freesstandaard  en frezen , met een geleiding die het blad volgt, eerst de slag voor de purfling, zowel in bovenblad als rug.

Voor de bindings veranderen we het rollement door een groter exemplaar ,waarna we opnieuw bovenblad  en rug frezen.

We merken dat aan de cutawayzijde nog steeds een deel van de dikte van zowel bovenblad als rug zichtbaar blijft, dus stellen we de freesstandaard  en onze gitaar zo dat we dit, in rechte lijn, kunnen corrigeren.

Ook merken we ,dat doordat de aansluiting van de zijkant  ,aan de cutaway,naar de hals toe, onder een schuine hoek staat  , we daar nog extra moeten wegsnijden  (rugzijde ) en moeten opvullen bovenblad (valt onder de toets.

Het was een goedgevulde werkdag, …zowel Franck  en mezelf  keren tevreden terug naar onze gite.

Eerst nog even inkopen doen in de “Carrefour”,voor de rest van deze week

Vanavond wordt het gebraden kip en gebakken aardappelen à la” Rondon”niaise).

Dag 4

In tegenstelling tot ons humeur ,begint de dag druilerig en zal het vandaag  ook zo blijven.

Gelukkig hebben we daar in Rémi’s atelier niet het minste last van.

Vandaag werken zowel Franck als ikzelf  aan de purflings.

Maar vooraleer deze kunnen ingepast worden , moeten we een aantal extra voorbereidingen treffen.

De zijkanten krijgen ter hoogte van de eindklos een binding die de beide bindings van bovenblad en rug met elkaar verbindt.

Doordat de voeg ,waar beide zijkanten aan de eindklos  samenkomen ,niet noodzakelijk perfect  het midden van onze gitaar aanduidt ,concentreren we ons op de quasi onzichtbare lijmvoeg van bovenblad en rug om de juiste plaats van de binding te bepalen.

We spannen  telkens een geleidingsblokje ,wanneer we de twee zaagsneden maken.(tot op de volledige diepte van de slag voor de bindings).Uitwerken met beitel van 4mm en 6mm.

Theoretisch bekeken ,wordt deze  binding  6,5mm (maat van de afgewerkte bindings) +1mm (de dikte van 1 esdoorn en 1 notenfineer samen  = 7,5mm, volgens Rémi is het echter visueel beter om de totale binding slechts 7 mm te maken omdat de andere bindings  achteraf  lichtjes afgerond zullen worden waardoor ze smaller “lijken “ .

Bijkomend moeten we ,omdat de cutaway onder een hoek staat, de uitgefreesde uitsparingen voor zowel purflings als bindings aan de rugzijde  verder wegsnijden,zodat de dikten voor bindings en purflings wél kloppen.

Aan het bovenblad zullen we genoodzaakt zijn om tussen purfling en binding  een stukje op te vullen,

omdat we hier iets te diep gefreesd hebben  omwille van de schuinstaande cutaway .

Dit vormt echter niet echt een probleem omdat hier later de toets overheen komt. 

Alle freesgangen worden gecontroleerd op onzuiverheden , én zuiver gezet met een scherpe smalle beitel en een klein schuurblokje (nr 15O).

Ondertussen is het plooiijzer op temperatuur en kunnen we de purflings aan cutaway-zijde plooien.

We starten met de punt van de cutaway,vervolgens met de bocht die uitloopt in de hals(dit gedeelte laten we bij het bovenblad  enkele cm uitsteken),verder volgt de purfling zonder problemen de body ,zonder plooien .Bij de rug gaan we identiek te werk ,maar met het verschil ,dat  de purflings die aan de cutaway bij elkaar komen ,in verstek gewerkt worden.

We maken de aaneensluiting van de purflings aan de eindklos  speciaal niét  in de aslijn van de gitaar ,omdat  de aandacht  daar zowiezo altijd naartoe gaat. We maken een cleane rechte voeg .We laten één van de purflings één of twee mm te lang, zodat we deze tijdens het lijmen perfect kunnen van lengte maken.

Purflings en bindings worden apart verlijmd ,zodat we na het lijmen van de purflings ,eerst wat opkuiswerk  hebben om de bindings ernadien  zonder problemen in te kunnen verwerken.

In verschillende stappen verlijmen we de purflings met tidebond (geen overmatig lijmgebruik)

Aan de rugzijde beginnen we zowiezo steeds met het verstek van de cutawayzijde.

Alles wordt met papiertape op zijn plaats gespannen.

Na verlijmen van elk van de vier purflings  drukt Rémi ze achteraf nog eens extra aan met een houten ronde staaf.

 Dag 5  

Op weg naar La Saboterie ,genieten we van een schitterend blauwe hemel ,de temperaturen liggen al een stukje hoger dan gisteren.

Rémi is al druk bezig geweest in het atelier wanneer we op woensdagmorgen aankomen.

De stukjes tape waarmee de purflings op hun plaats werden gehouden bij het verlijmen,zijn al verwijdert.

Een werkje dat inderdaad beter vroeg dan laat gebeurt,…tape laten zitten is nooit echt een goed idee.

Vandaag maak ik het  bindingstukje aan de eindklos klaar ,van een stukje extra binding en een stukje rest van de purflings,

7mm wordt de totale breedte ,zoals de uitkeping die we hiervoor gemaakt hebben.

Nadien maken we er onder een hoek van 45° aan beide zijden verstekken aan ,het geheel blijft echter aan elke zijde 1 mm te lang ,dit verschil kan tijdens het verlijmen van de bindings dan perfect op maat gestoken worden.Het bindingstukje wordt met enkele stukjes tape verlijmd ,alle overtollige lijm wordt nauwkeurig opgekuist.

Aan het opkuisen van de overtollige, opgedroogde lijm op de purflings, is meer werk dan verwacht ,doordat de tape bij het verlijmen van de purflings ,de neiging heeft de boel iets onderuit te spannen.

Nadien maak ik ook het verbindingsstukje klaar dat aan de cutaway bovenblad en rug verbindt.

De verstekken die hier op de einden voorzien zijn maken we wel ineens perfect van lengte,omdat die

Achteraf moeilijker bij te snijden zijn zonder schade te berokkenen.

We verlijmen dit stukje nog niet omdat we hierdoor onze bindings tijdens het plooien iets makkellijker kunnen inpassen.

Het plooien van de smalle bindings (7.5 mm) kunnen we per twee  doen .We verbinden ze met wat tape

De bindings van de cutaway-zijden doen we apart en maken we vooraf bruto op vorm om ze iets makkeliijker te kunnen plooien en  vasttapen    

Maar het plooien van deze twee zal moeten wachten tot morgen .

Dag 6 

Het plooiijzer is na enkele minuten op temperatuur,…het plooien kan beginnen !

Buiten alle verwachtingen gaat het plooien supersnel.

Ten eerste is het plooiijzer  perfect van vorm ,voor het type cutaway van dit type gitaar .

Ten tweede plooien de bindings in notelaar supergemakkelijk, een extra motivatie om met inlandse houtsoorten te werken ,zou ik zo denken.

De bindings ,afhankelijk van de verschillende aansluitingspunten ofwel vooraf perfect in verstek /recht aangepast ,ofwel een dikke millimeter langer gelaten ,zodat ze tijdens het lijmen perfect van maat kunnen gemaakt worden .

Alle binnenhoeken van de bindings worden wat weggeschuurd ,waardoor we zeker zijn dat de lijmvoegen potdicht zitten,

Ook de  bovenste buitenzijden van de bindingen worden voldoende afgerond ,waardoor de tape tijdens het opspannen niet afscheurt op een scherpe rand  ervan.

Omwille van de schuine cutaway ,zijn we ook genoodzaakt om de binding op sommige plaatsen ,aan de binnenzijde gedeeltelijk weg te schrapen ,omdat anders de schuinte van de body niet in dezelfde lijn doorloopt én de voeg van binding en body anders zou openstaan.

Op het einde van ,weeral, een toffe werkdag, zijn de vier bindings van de gitaar, geplooid, de verschillende verstekken en verbindingen aangepast, en met tidebond en meters tape gelijmd.

Hoog tijd om de patatjes met wortelen en escalope de dinde te gaan prepareren, het laatste avondmaal samen met Franck ,die morgennamiddag al naar Moulins moet om op tijd de trein naar Parijs te nemen.

Dag7:

In de loop van de voormiddag kan ik aan het opkuisen van de bindings beginnen.

Rémi heeft gisteravond de tape allemaal nog verwijderd ,om eventuele beschadigingen te vermijden.

Met schraapstaal  ,schaaf en schuurpapier (én  ronde en vlakke schuurblokjes: om mooi vlak te blijven en de gebogen stukken en  cutaway  strak te kunnen bewerken)kuisen we de hele body op.

In de namiddag brengen we Franck met de wagen naar Moulins, waar hij op de TGV stapt richting Parijs om er van een korte vakantie te genieten ,vooraleer opnieuw naar Engeland te vertrekken.

Dag 8:

Het stageproject zit er op en samen met Rémi praat ik nog wat na over de voorbije week,bekijken we vluchtig mijn persoonlijke Ibanez Folkfitaar waar eventueel wat kleine kamproblemen kunnen aan aangepakt worden en maak ik ook een selectie uit het assortiment hout dat Rémi op voorraad heeft liggen ,en waarmee ik ,als alles loopt zoals gepland, binnen enkele jaren hopelijk een prachtige archtopgitaar kan bouwen ….  ;-) …..Hoop doet leven !

Nogmaals dank aan  het CMB voor deze kans ,om binnen het kader van het  Leonardoproject , aan gitaren te kunnen werken onder de kundige en sympatieke “vleugels” van Rémi Pétiteau.